Câu hỏi này, tôi được nghe lần đầu tiên khi một giáo sư đại học người Mỹ đến Việt Nam. Anh rao giảng một khái niệm chưa từng thấy trước đây: Từ nay, bất kỳ ai cũng có thể xuất bản một cuốn hồi ký của riêng mình, miễn là họ có tài khoản Facebook.
 Loại bỏ một yếu tố “nhận dạng” trên mạng, biệt danh, Facebook “kéo” người dùng từ trên mây xuống – Ảnh: Reuters
|
Một “tôi” khác
Facebook cho phép tôi và hơn 1 tỷ người khác trên khắp thế giới sống một cuộc sống khác, vài giờ mỗi ngày, trong một thế giới khác và dòng chảy của các mối quan hệ. Trò chơi trực tuyến đã từng làm một điều tương tự, đó là để mọi người hành động và sống theo một cách khác trong một thế giới được tạo ra từ đầu, không có gì để hối tiếc hay mất mát, toàn năng vẽ và hiển thị. hiển thị mong muốn trên màn hình.
Ngoài đời, tôi là một cô gái nhỏ rụt rè, nhút nhát và thường không thể hiện cảm xúc của mình. Trên Facebook, tôi là một gã năng nổ, nói nhiều. Ngoài đời, rõ ràng tôi là người quyết đoán. Trên Facebook, tôi là một cô gái lãng mạn, yêu thích thời trang. Ngoài đời, tôi là một học giả nghiêm khắc và nghiêm khắc, luôn cố tỏ ra bình tĩnh và đàng hoàng trước mặt học sinh của mình. Trên mạng, tôi là một cậu bé “xõa” tưng bừng với những nhóm nhạc tôi chưa từng gặp. Không được tạo ra từ đầu như trò chơi, Facebook cho phép người dùng thử nghiệm “nhân tính” và định vị bản thân theo cách mà mỗi người cảm thấy khó tồn tại trong cuộc sống thực.
Một “người” online có “hình hài” gồm nickname, avatar, comment, hình ảnh, bài viết, icon… “Nhân tính” của họ là chat online, chọc giận bằng viết icon. , vui ve hinh anh hay mot nhac chuong.
Một cô gái nhút nhát, yếu đuối ngoài đời cũng có thể trở thành “nữ hoàng” selfie trên Facebook. Một thợ máy bình thường có thể trở thành một “chuyên gia” được yêu thích trong các bài đánh giá xe máy trực tuyến. Dù béo ú và luôn bận rộn ngoài đời nhưng anh lại có sức hút bất ngờ với những người khao khát thông tin mua xe mới. Không có rào cản về ngoại hình, địa vị, tin đồn hay tiếng tăm, đây là một xã hội loài người không có giới hạn.
Kể từ đó, mỗi ngày bước ra khỏi giường, tôi đều đeo hai bộ mặt, một cho những người xung quanh nhìn thấy, một cho những người trên mạng xã hội nhìn thấy. Điều này, có lẽ trong lịch sử loài người chưa từng xảy ra.
Cởi bỏ một khuôn mặt
“Facebook là một cộng đồng trong đó người dùng sử dụng danh tính thực của họ. Chúng tôi yêu cầu mọi người cung cấp tên họ sử dụng trong cuộc sống thực, bằng cách này, bạn luôn biết mình đang kết nối với ai. Điều này làm cho cộng đồng của chúng ta an toàn hơn,” Facebook viết trong chính sách của mình.
\N
Bỏ đi một yếu tố làm nên “đặc điểm nhận dạng” trên mạng là biệt danh, Facebook “kéo” người dùng từ trên mây xuống. Với gần 7 năm dùng Facebook, sau khi đổi tên thật, tôi mới ngỡ ngàng nhận ra mình đã đánh mất một thứ gì đó lặt vặt, như trong túi quần, nhẹ tênh.
Tên trực tuyến đã trở thành một liên kết chặt chẽ với tên thật. Điểm khác biệt duy nhất là sẽ không có tài liệu nào chứng minh sự tồn tại của nó. Hàng trăm người tôi gặp và biết chưa bao giờ biết tên thật của tôi, chúng tôi gọi nhau bằng “nghệ danh” trên mạng. Đôi khi cực đoan, tôi tin rằng phương tiện truyền thông xã hội sẽ phá hủy các mối quan hệ của con người, bởi vì nó làm mất nhu cầu nói.
Nhưng cực đoan hơn, tôi bắt đầu tin rằng mọi người có thể đánh mất một phần danh tính của mình, chỉ vì họ buộc phải đổi tên, hoặc mất dữ liệu. Trong một cảnh truyện năm 1984, George Orwell gợi ý rằng bất kỳ ai cũng có thể bị “xóa sổ” bằng tất cả các giấy tờ của mình. Về mặt kỹ thuật số, việc xóa này chỉ bao gồm việc xóa tài khoản hoặc mất biệt hiệu. Không còn tồn tại. Không ai có thể tìm ra.
Bao ngày, tôi quen với những đồng nghiệp chỉ gọi tôi bằng biệt danh, những đứa bạn thân chỉ biến cái tên của họ thành một thứ gì đó quái gở, quen rồi yêu, thân với nó. Khi chính sách của nhà cung cấp thay đổi, ở đây trên Facebook, tôi thấy rằng trạng thái của danh tính trực tuyến luôn dễ bị tổn thương. Nó bị xóa. Đốt cháy. Nó đã được đổi tên. Nó trá hình và lừa dối những người khác trong cộng đồng.
Mỗi sáng thức dậy sẽ không còn đeo 2 bộ mặt bước ra đường nữa. Phải chạm vào xung quanh, và phát hiện ra tôi đã mất một khuôn mặt. Chỉ còn có 1.
Chúng tôi phơi mình khắp nơi, giống như một cuộc giải phẫu để trút bỏ quần áo, ruột gan và nội tạng trước một đế chế mà chúng tôi thực sự không biết. Giống như Wikileaks đã cáo buộc Google giao ba tài khoản email và thông tin của cả ba nhân viên cho FBI, ai sẽ đảm bảo Facebook không biến các tài khoản trực tuyến thành bằng chứng chống lại người dùng?
Một cái tôi phân tán là không có một cái tôi nào cả!
Thật khó để buộc phải thay đổi tên của bạn trên Facebook.
* Bài viết thể hiện văn phong và góc nhìn của tác giả, một cây viết tự do đang sống và làm việc tại TP.HCM.
